ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

Αυτό υπόσχεται ο ερευνητής δρ Παναγιώτης Ζαβός στην αποκλειστική συνέντευξή του στο Focus.
Συγκίνηση προκάλεσε στην κοινή γνώμη η έκκληση της τραγικής μητέρας προς τον δρ. Παναγιώτη Ζαβό να αναστήσει (!) την κόρη της, Κάντι. Τον Αύγουστο του 2002 η 10χρονη Κάντι επέβαινε σε αυτοκίνητο το οποίο ενεπλάκη σε τροχαίο δυστύχημα. Το μικρό κορίτσι υπέστη σοβαρά τραύματα και μετά από μερικές ώρες υπέκυψε. Η μητέρα της, έχοντας ακούσει για τις έρευνες του δρ. Ζαβού, ήρθε σε επικοινωνία μαζί του ζητώντας του να «φέρει πίσω» την κόρη της διά της κλωνοποίησής της. Σύμφωνα με στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα, η ίδια συναίνεσε να καταψυχθεί μια μικρή ποσότητα αίματος της Κάντι και να σταλεί στον επιστήμονα. Μέσα σε 26 ώρες από το θάνατο του μικρού κοριτσιού, ο δρ Ζαβός παρέλαβε το δείγμα και ξεκίνησε τη διαδικασία κλωνοποίησης. Ένωσε αιματικά κύτταρα της Κάντι με αποπυρηνωμένα ωάρια αγελάδας και δημιούργησε ένα κλωνοποιημένο υβριδικό έμβρυο. Το συγκεκριμένο έμβρυο δε δημιουργήθηκε με σκοπό να μεταφερθεί σε ανθρώπινη μήτρα. Κύτταρά του όμως θα μπορούσαν να μεταφερθούν σε απύρηνα ανθρώπινα ωάρια δίνοντας ένα εμφυτεύσιμο κλωνοποιημένο έμβρυο της Κάντι. Φυσικά μια τέτοια κλωνοποίηση δεν πρόκειται να «αναστήσει» την Κάντι ως προσωπικότητα, αλλά μόνο ως φυσική παρουσία.
Παρά το σάλο που έχει δημιουργηθεί, στη συνέντευξη που μας παραχώρησε στις 30 Απριλίου, ο δρ Ζαβός απέφυγε να αναφερθεί στη δυνατότητα ανάστασης νεκρών. Αντιθέτως τόνισε το γεγονός ότι οι έρευνές του είναι σαφώς προσανατολισμένες στην αξιοποίηση της κλωνοποίησης ως έσχατης εναλλακτικής μεθόδου τεκνοποίησης. Επέμεινε ότι τα αποτελέσματα των ερευνών του επιβεβαιώνουν αυτό που δεκαετίες τώρα προέβλεπε η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα (και το Focus): η στιγμή της κλωνοποίησης ανθρώπου έχει φτάσει. Ακούγεται απίστευτο, όμως αυτό ακριβώς ισχυρίζεται, αν και η επιστημονική κοινότητα διατηρεί σοβαρές επιφυλάξεις για το έργο του. Τα στοιχεία που παραχωρεί ο δρ Ζαβός κρίνονται ανεπαρκή. Ασφαλώς ως ένα βαθμό η μυστικότητα είναι εύλογη: για λόγους ανταγωνισμού και γιατί, απλά, η ανθρώπινη κλωνοποίηση δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, έστω κι αν τελειοποιείται ραγδαία. Επιπλέον, οι πρώτοι που θα ενδιαφερθούν γι' αυτήν είναι σκοτεινοί κύκλοι αποκρυφιστών και μυστικές υπηρεσίες, με απρόβλεπτες συνέπειες και ανεξέλεγκτες χρήσεις του εν λόγω επιτεύγματος.

Απόδειξέ το!Κιμ Σέουνγκ Μπο, Λι Μπο Γέον, Clonaid, Σεβερίνο Αντινόρι είναι μερικά μόνο από τα ονόματα ερευνητών και εταιρειών που υποστήριξαν κατά διαστήματα ότι κατάφεραν να κλωνοποιήσουν άνθρωπο, μέχρι σήμερα όμως κανείς από τους ανωτέρω δεν έχει παρουσιάσει στον κόσμο αποδείξεις των εγχειρημάτων του. Τα δεδομένα ίσως ήρθε να αλλάξει ο Ελληνοκύπριος επιστήμονας δρ Ζαβός, ο οποίος στις 22 Απριλίου ανακοίνωσε σε συνέντευξη τύπου ότι μπορεί να κλωνοποιήσει άνθρωπο και ότι κατάφερε να μεταφέρει 11 κλωνοποιημένα έμβρυα στις μήτρες τεσσάρων γυναικών με σκοπό τη γέννηση κλωνοποιημένων παιδιών. Παρ’ όλο που καμία από τις εμφυτεύσεις δεν οδήγησε σε επιτυχή εγκυμοσύνη, ο ερευνητής είναι αποφασισμένος να συνεχίσει το πρόγραμμά του για την αναπαραγωγική κλωνοποίηση του ανθρώπου μέχρι την ολοκλήρωσή του, αν και στις χώρες της Δύσης η κλωνοποίηση ανθρώπων απαγορεύεται.
Πόσο καιρό πειραματίζεστε με την ανθρώπινη κλωνοποίηση; Ξεκίνησα τη συζήτηση το 2001 και τη σοβαρή δουλειά από το 2003.

Σε ποιες περιοχές η έρευνά σας διαφοροποιείται από την έρευνα άλλων επιστημόνων;Ασχολούμαι με την ιατρική έρευνα εδώ και περίπου 35 χρόνια και εάν επισκεφτείτε την ιστοσελίδα http://www.zavos.org/ θα ανακαλύψετε μερικά από τα επιτεύγματά μου. Θα διαπιστώσετε ότι έχω ασχοληθεί με διάφορους τομείς της αναπαραγωγικής ιατρικής και έχω πρωτοπορήσει σε πολλά. Η κλωνοποίηση απλά τυχαίνει να είναι ένα από αυτά, όχι το μοναδικό.
Για ποιο λόγο επιλέξατε την αναπαραγωγική κλωνοποίηση;Γιατί σε αυτό ειδικεύομαι. Βοηθάω ανθρώπους να γίνουν γονείς και εξαιτίας αυτού αναπτύσσω νέες μορφές θεραπείας μέσα από τις οποίες θα μπορούσα να το κάνω καλύτερα χωρίς να παραβαίνω τους νόμους ή τους κανονισμούς. Συνεχίζουμε να αναβαθμίζουμε τις τεχνολογίες, να αναπτύσσουμε νέες και να ακολουθούμε ουσιαστικά τη ζήτηση, αυτό που οι άνθρωποι θέλουν.
Θα μπορούσατε να μας εξηγήσετε με απλά λόγια τη διαδικασία της αναπαραγωγικής κλωνοποίησης; Κατά τη σεξουαλική αναπαραγωγή παίρνουμε ένα σπέρμα κι ένα ωάριο και τα ενώνουμε. Αυτό ονομάζεται γονιμοποίηση. Προϊόν της γονιμοποίησης είναι το έμβρυο, το οποίο στη συνέχεια μεταφέρεται στη μήτρα και δημιουργεί ένα ανθρώπινο ον. Στην περίπτωση της κλωνοποίησης, είτε ο σύζυγος είτε η σύζυγος δε διαθέτουν το σπέρμα ή το ωάριο αντίστοιχα και γι’ αυτό δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν. Εμείς παίρνουμε ένα ωάριο, είτε από τη γυναίκα είτε από έναν εξωτερικό δότη (μια άλλη γυναίκα), και αφαιρούμε από το ωάριο το DNA έτσι ώστε το ωάριο να είναι εκείνο που εμείς αποκαλούμε απύρηνο. Έπειτα παίρνουμε ένα κύτταρο από το σώμα του άντρα ή της γυναίκας, το εισάγουμε στο ωάριο και επαναπρογραμματίζουμε αυτό το DNA με μια πολύπλοκη τεχνική δημιουργώντας ένα έμβρυο. Όμως αυτό το έμβρυο δεν είναι αποτέλεσμα σεξουαλικής αναπαραγωγής αλλά κλωνοποίησης. Προφανώς θα μοιάζει αρκετά στο έμβρυο που είναι προϊόν σεξουαλικής αναπαραγωγής με τη μόνη διαφορά ότι το κλωνοποιημένο θα φέρει το DNA του ενός γονέα, όχι και των δύο.

Τι εννοείτε λέγοντας επαναπρογραμματίζουμε το DNA; Ας πάρουμε για παράδειγμα το DNA που λαμβάνουμε από μια 22χρονη γυναίκα. Προσλαμβάνουμε κύτταρα του δέρματός της και τα καλλιεργούμε. Στη συνέχεια απομονώνουμε ένα από αυτά τα κύτταρα και το εισάγουμε στο ωάριο, το οποίο έχουμε ήδη αποπυρηνώσει. Με τον όρο επαναπρογραμματισμό εννοούμε ότι προσπαθούμε να πούμε στο DNA να γίνει το DNA ενός εμβρύου και όχι μιας 22χρονης γυναίκας. Αυτός ο επαναπρογραμματισμός διευκολύνει το μόριο του DNA να αναδομήσει τον εαυτό του και να παραγάγει ή να αποκτήσει την ποιότητα ενός βρεφικού DNA, εννοώντας το DNA που διαθέτουμε όταν είμαστε μωρά. Ολόκληρο το θέμα του ζητήματος της κλωνοποίησης εξαρτάται από την ικανότητά μας να επαναπρογραμματίσουμε το DNA που μας δίνεται.
Ποια κύτταρα προτιμάτε γι’ αυτή τη διαδικασία;Η καλύτερη πηγή για να πραγματοποιήσουμε την κλωνοποίηση, είτε πρόκειται για γυναίκα είτε για άντρα, είναι τα κύτταρα του δέρματος. Πρόκειται για πολύ δυναμικά κύτταρα, που μπορούμε να τα βοηθήσουμε να μεγαλώσουν. Όλοι μας έχουμε νέα δερματικά κύτταρα και ανάλογα με το πώς θα τα διεγείρουμε μπορούν να γίνουν ένας διαφορετικός τύπος. Χρησιμοποιούμε ένα δυναμικό σύστημα με τρόπο ώστε να δημιουργήσουμε κύτταρα που περιέχουν ένα συγκεκριμένο DNA και να είναι αρκετά μικρά για να τα εισάγουμε σε ένα ωάριο. Κι αυτό γιατί με ένα κύτταρο μεγαλύτερο από ένα κύτταρο ωαρίου, δε θα μπορούσαμε να το κάνουμε αυτό.
Το πιο δύσκολο μέρος στη μέχρι στιγμής πορεία μας είναι η προσπάθεια να κάνουμε το σύστημα πιο αποτελεσματικό για τη δημιουργία υγιών εμβρύων. Για παράδειγμα, στην περίπτωση της Ντόλι χρησιμοποίησαν 277 ωάρια για να δημιουργήσουν 23 έμβρυα.

Μετέφεραν αυτά τα έμβρυα σε 12 πρόβατα και δημιούργησαν μία Ντόλι. Εμείς, τώρα, ας πούμε ότι έχουμε περίπου 35 ωάρια, δημιουργούμε 14 έμβρυα και έπειτα τα μεταφέρουμε σε 4 γυναίκες. Επομένως η αποτελεσματικότητά μας έχει αυξηθεί σημαντικά. Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις που αναλάβαμε, ήμασταν ικανοί να δημιουργήσουμε έμβρυα στο 50% του όγκου των ωαρίων που είχαμε διαθέσιμα. Με άλλα λόγια, αν διαθέτω 10 ωάρια θα μπορέσω να σας δώσω πίσω 5 έμβρυα, το οποίο αν το δούμε σε ποσοστά είναι 50% αποτελεσματικότητα, σε σύγκριση με τη λιγότερη από 1% αποτελεσματικότητα που είχαμε στην περίπτωση της Ντόλι. Έχουμε κάνει μεγάλο δρόμο και συνεχίζουμε να αυξάνουμε την αποτελεσματικότητα του συστήματος. Νομίζω ότι γινόμαστε ακόμα καλύτεροι από το 50%, ειδικότερα με τα έμβρυα που δημιουργούμε από ανθρώπινο DNA το οποίο τοποθετείται σε ωάριο αγελάδας, έχοντας έως και 75% αποτελεσματικότητα.
Τι είναι αυτό που διαφοροποιεί ως προς την αποτελεσματικότητα την αναπαραγωγική κλωνοποίηση σε ανθρώπους από αυτή σε ζώα;Θα είναι περισσότερο αποτελεσματική, γιατί χειριζόμαστε σπέρμα, ωάρια και έμβρυα εδώ και 41 χρόνια σε ανθρώπους και ήμασταν σε θέση να παραγάγουμε περισσότερους από μισό εκατομμύριο ανθρώπους μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF). Επομένως γνωρίζουμε πολλά για τα ανθρώπινα ωάρια και τα έμβρυα, πώς να τα χειριζόμαστε και πώς να τα μεταφέρουμε σε μια μήτρα για να καταστήσουμε μια γυναίκα έγκυο.
Ποιος ήταν ο λόγος για τον οποίο δεν είχατε επιτυχημένη εγκυμοσύνη κατά τις πρώτες απόπειρες;Πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε τι πήγε στραβά. Μεταφέραμε έμβρυα σε τέσσερις μόνο γυναίκες οι οποίες βρίσκονταν σε προεμμηνοπαυσιακή και εμμηνοπαυσιακή ηλικία. Επίσης θα πρέπει να έχετε κατά νου πως, όταν κάνουμε τεχνητή γονιμοποίηση (IVF) κάτω από ιδανικές συνθήκες και μεταφέρουμε έμβρυα σε 10 γυναίκες, μόνο το ένα τέταρτο αυτών μένουν έγκυες. Όταν όλα είναι τέλεια, μόνο το 30 με 35% εγκυμονεί. Πάνω από την ηλικία των 40 ετών, τα περιστατικά εγκυμοσύνης πέφτουν κάτω από 15 ή 20%. Γι’ αυτό η δυσκολία που αντιμετωπίσαμε δεν ήταν μόνο στην ποιότητα των εμβρύων αλλά και στην ποιότητα των υποψήφιων μητέρων. Οι γυναίκες φτάνουν την καλύτερη αναπαραγωγική ηλικία τους στα 22. Δεν νομίζω ότι πρόκειται να δούμε πολλές γυναίκες στα 22 τους να έρχονται σε εμάς για αναπαραγωγική κλωνοποίηση, γιατί ζητάμε από αυτές, πριν απευθυνθούν σε εμάς, να έχουν εξαντλήσει όλες τις άλλες τεχνικές για κυοφορία. Σήμερα όμως υπάρχουν μερικές γυναίκες που κάνουν αίτηση στο πρόγραμμά μας και είναι κάτω από 30, κάτι το οποίο φαίνεται πραγματικά καλό σε εμάς, γιατί εάν ο σύζυγος δεν έχει καθόλου σπέρμα τότε είναι πιο πιθανό να εγκριθούν για το πρόγραμμά μας και θα είμαστε σε θέση να προχωρήσουμε. Σε αυτή την περίπτωση, και εφόσον η γυναίκα είναι σε καλή κατάσταση, νομίζω ότι θα είμαστε σε θέση να έχουμε εύκολα μια εγκυμοσύνη.
Είναι ασφαλής η διαδικασία για τη γυναίκα που θα κυοφορήσει ένα κλωνοποιημένο έμβρυο;Δεν το γνωρίζουμε αυτό, δε γνωρίζουμε τίποτα για το πώς θα είναι η κύηση. Όμως εάν δεν το δοκιμάσουμε, δε θα μάθουμε ποτέ την απάντηση σε αυτή την ερώτηση. Πραγματικά δε θα σκεφτόμουν ότι δεν είναι ασφαλές και θεωρώ ότι εφόσον τα έμβρυα έχουν παραχθεί σωστά και είναι υγιή δε θα πρέπει να δημιουργήσουν προβλήματα στην εγκυμοσύνη της γυναίκας.
Πώς βρίσκετε υποψήφιες μητέρες για τις έρευνές σας; Βρίσκομαι συνεχώς σε κίνηση σε όλο τον κόσμο και οι ενδιαφερόμενοι έρχονται και με βρίσκουν. Μόλις χτες με κάλεσαν δύο ζευγάρια τα οποία θέλουν να ακολουθήσουν τη διαδικασία και για το ένα έχω μια πλήρη εικόνα. Εκείνη είναι από το Λος Άντζελες και θέλει να αποκτήσει παιδί μέσω της αναπαραγωγικής κλωνοποίησης. Λαμβάνω αιτήσεις κάθε μέρα.
Γνωρίζουμε ότι η διαδικασία της αναπαραγωγικής κλωνοποίησης λαμβάνει χώρα σε ένα μυστικό εργαστήριο στη Μέση Ανατολή. Θα θέλατε να μας αποκαλύψετε σε ποια χώρα;Όχι, με τίποτα. Δεν μπορώ να σας πω σε ποια χώρα. Το «Μέση Ανατολή» είναι αρκετό για εμένα για την ώρα. Θα το αποκαλύψουμε όταν έρθει η ώρα, αλλά τώρα δεν είναι η κατάλληλη στιγμή.

Πόσο κοστίζει μια απόπειρα κύησης κλωνοποιημένου εμβρύου; Οι εκτιμήσεις μας κυμαίνονται ανάμεσα στις 45.000 και στις 75.000 δολάρια και η κοστολόγηση βασίζεται προφανώς στο χρόνο, την προσπάθεια και τα υλικά που απαιτούνται για κάτι τέτοιο αυτή τη στιγμή. Θα μπορούσε να γίνει πολύ πιο οικονομικό, καθώς οι κλωνοποιήσεις θα αρχίσουν να αυξάνονται. Σας υπενθυμίζω όμως ότι πρόσφατα δόθηκε μια τιμή για κλωνοποίηση σκύλων στο Τέξας και ανέρχεται στα 50.000 δολάρια. Φαίνεται κάπως υπερτιμημένο το κόστος για τέτοιου είδους αναπαραγωγή...
Με βάση ποια κριτήρια θα προχωρήσετε στην κλωνοποίηση ενός συγκεκριμένου ανθρώπου; Τα κριτήρια τα οποία χρησιμοποιούνται είναι ότι κάθε ζευγάρι που έρχεται σε εμάς πρέπει να έχει εξαντλήσει όλες τις άλλες δυνατότητες απόκτησης παιδιού και ότι αυτή είναι η μόνη μέθοδος η οποία μπορεί να τους βοηθήσει. Σε διαφορετική περίπτωση δεν εγκρίνονται. Αυτή θα πρέπει να είναι η ύστατη μέθοδος η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αποκτήσουν ένα δικό τους παιδί.
Τι απαντάτε σε αυτούς που κατακρίνουν το πρόγραμμά σας για την ανθρώπινη αναπαραγωγική κλωνοποίηση; Η απάντησή μου είναι ότι: «αν δε συμφωνείς με αυτό, και έχεις ενστάσεις ως προς αυτό, τότε δεν είναι για σένα». Οι πιο σοβαρές κριτικές που μου έχουν ασκηθεί είναι εκείνες που αμφισβητούν την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων μου, τα οποία όμως δυστυχώς οι κριτές μου δεν τα διάβασαν ποτέ. Τα αποτελέσματά μου έχουν δημοσιευτεί σε πολύ φημισμένα περιοδικά, όπως για παράδειγμα το «Fertility Sterility» κ.ά. και παρ’ όλες τις δυσκολίες που είχαμε, καταφέραμε να τα δημοσιεύσουμε, γιατί τα αποτελέσματά μας είναι πολύ καλά. Είναι αμιγώς επιστημονικά και δεν υπάρχει καμία αμφισβήτηση πάνω σε αυτό, γι’ αυτό και η απάντησή μου σε όσους με κρίνουν είναι ότι αντί να είναι κριτές είναι προτιμότερο πρώτα να ενημερωθούν και να γνωρίσουν την τεχνολογία και μετά μπορούν να ασκήσουν την κριτική τους. Θεωρώ όμως ότι, αφού κάποιος τα κάνει όλα αυτά, θα συμφωνήσει με εμάς ότι η τεχνική είναι ολοκληρωμένη και θα πρέπει να είναι διαθέσιμη σε ανθρώπους που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν και δεν έχουν άλλες εναλλακτικές. Σε περίπτωση που η διαδικασία αυτή δεν είναι σε συμφωνία με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, με την ηθική ή με κάποια άλλα προσωπικά πιστεύω κάποιου, τότε θα του έλεγα ότι δεν είναι για εκείνον. Δεν μπορείς και δεν έχεις το δικαίωμα να λες στους άλλους να κάνουν πράγματα σύμφωνα με τα δικά σου στάνταρ. Την περασμένη εβδομάδα ήμουν στην Αγγλία και κάποιος είπε ότι η κλωνοποίηση είναι παράνομη στη χώρα. Του απάντησα ότι εγώ δεν έχω κανένα πρόβλημα με αυτό, γιατί δεν το κάνω στην Αγγλία. Στη Μέση Ανατολή, όπου ακόμα δεν υπάρχει κάποιος νόμος που να το απαγορεύει αυτό και δεν υπάρχουν θρησκευτικές ενστάσεις που να με εμποδίζουν, μπορώ να υλοποιήσω την κλωνοποίηση ανθρώπων. Αν κάποιος ισχυριστεί ότι ο Ζαβός δημιουργεί τέρατα, τότε πραγματικά δεν ξέρει τι λέει. Είμαι 65 ετών και δε δημιούργησα ποτέ ένα προβληματικό παιδί, ούτε πρόκειται να αλλάξω τώρα τη συνταγή μου. Αν πρόκειται να κάνω κάτι, θα το κάνω γιατί θα είμαι σίγουρος ότι το κάνω σωστά, διαφορετικά δε θα το επιχειρήσω καθόλου.
Σκέφτεστε να δημιουργήσετε μια κλινική και στην Ελλάδα;Όχι, και επίσης θα ήθελα με την ευκαιρία να τονίσω ότι δεν υπάρχει κλινική ούτε στην Κύπρο. Αυτό που υπάρχει στην Κύπρο είναι ένα γραφείο.

Η ιστορία έχει αποδείξει ότι όσα η επιστήμη εφευρίσκει για να δημιουργήσει κάποιοι τα χρησιμοποιούν για να καταστρέψουν. Δε φοβάστε ότι κάτι ανάλογο θα μπορούσε να συμβεί και με την αναπαραγωγική κλωνοποίηση; Δεν πιστεύω ότι θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο. Σήμερα ο κόσμος είναι ένα οικουμενικό χωριό. Κανείς δεν μπορεί να κρυφτεί από κανέναν. Για τον ίδιο λόγο πιστεύω ότι οποιαδήποτε τεχνολογία σήμερα έχει πολύ λιγότερες πιθανότητες να αξιοποιηθεί με αρνητικό τρόπο, όπως για παράδειγμα συνέβη με την πυρηνική τεχνολογία. Όταν την ανακαλύψαμε χρησιμοποιήθηκε καταστροφικά. Σήμερα, όμως, η πυρηνική τεχνολογία με τη μορφή της πυρηνικής ιατρικής εντοπίζει και θεραπεύει ασθένειες οι οποίες δεν μπορούσαν να αντιμετωπιστούν προηγουμένως. Επομένως αυτή η τεχνολογία έγινε δημιουργική, γιατί οι άνθρωποι χρησιμοποίησαν τη λογική τους. Προσωπικά έχω κάθε πρόθεση να χρησιμοποιήσω το μυαλό μου με ένα δημιουργικό και θετικό τρόπο, γιατί γεννήθηκα οπτιμιστής. Οι άνθρωποι που μιλούν για Μουσολίνηδες και Χίτλερ μιλάνε με βάση χολιγουντιανά σενάρια. Εγώ όμως δε βρίσκομαι στο Χόλιγουντ. Ζω στο Λέξινγκτον του Κεντάκι και κάνω το καθήκον μου ως γιατρός. Βοηθάω ανθρώπους κάθε μέρα να γίνουν γονείς, να γίνει αυτός ο κόσμος καλύτερος. Αυτό είναι όλο...
Ποιος είναι ο Παναγιώτης ΖαβόςΙδρυτής και πρόεδρος του «Zavos organization», πρόεδρος και CEO των «Zavos Diagnostic Laboratories, Inc.», ιδρυτής και διευθυντής του Αμερικανικού Ανδρολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής, ιδρυτής και διευθυντής των «Reprocell Technologies», ιδρυτής του «Home Fertility Network», επίτιμος καθηγητής του τμήματος Αναπαραγωγικής Φυσιολογίας-Ανδρολογίας του Πανεπιστημίου του Κεντάκι των ΗΠΑ, επίτιμος καθηγητής της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστήμης.

Όλοι οι παραπάνω τίτλοι συνοδεύουν το όνομα του Ελληνοκύπριου δρ. Παναγιώτη Ζαβού. Γεννήθηκε στο Τρίκωμο της Αμμοχώστου το Φεβρουάριο του 1944. Έλαβε το πτυχίο του στη βιολογία και στη χημεία το 1970, απέκτησε μάστερ στη βιολογία και τη φυσιολογία το 1972 και τον τίτλο Education Specialist in Science (Ed.S.) το 1976 από το κρατικό πανεπιστήμιο Emporia του Κάνσας. Ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στην αναπαραγωγική φυσιολογία, τη βιοχημεία και τις στατιστικές το 1978 στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα. Έχει μια μακροχρόνια σταδιοδρομία ως ειδικός αναπαραγωγικής επιστήμης και έχει αφιερώσει περισσότερα από 25 έτη στον ακαδημαϊκό κόσμο και την έρευνα. Έχει υπογράψει ή συνυπογράψει περισσότερες από 400 επιστημονικές δημοσιεύσεις, ενώ δημοσιεύσεις του έχουν μεταφραστεί σε 8 γλώσσες. Έχει λάβει την αμερικανική υπηκοότητα και ζει μόνιμα στο Λέξινγκτον του Κεντάκι των ΗΠΑ, όπου είναι και η έδρα της κλινικής του.