Η Ιδεολογία στη σύγχρονη κοινωνία της αβεβαιότητας
Ποτέ προηγουμένως στα 2000 χρόνια ανάπτυξης και λειτουργίας της ανθρώπινης κοινωνίας το δόγμα της ελεύθερης αγοράς δεν είχε εξαπλωθεί τόσο πολύ σε ολόκληρο τον πλανήτη. Οι ταχύτητες της μεταβολής αναπότρεπτα αφήνουν πίσω τους συμβατικές μας αντιλήψεις και συνήθειες. Αξίες, βιώματα, συμπεριφορές και θεσμοί που γνωρίζαμε και είχαμε σχεδόν αποδεχτεί, γκρεμίζονται ως χάρτινοι πύργοι. Αυτά που παραδοσιακά λογίζονταν ως «προοδευτικά» τώρα πιο συχνά φαντάζουν παρωχημένα και συντηρητικά.
Την κοσμογονία που ξετυλίγεται γύρω μας άλλοι τη βλέπουν σαν απειλή και άλλοι σαν ευκαιρία. Ο κόσμος που τελειώνει ήταν δύσκολος αλλά ήταν τουλάχιστον κατανοητός. Ο κόσμος που αρχίσαμε να ζούμε μπορεί να μας συνεπαίρνει με την ταχύτητα και τις επινοήσεις του, είναι όμως γεμάτος κινδύνους και αβεβαιότητες. Μέχρι σήμερα πιστεύαμε πως οι εξελίξεις σε όλα τα θέματα της ανθρώπινης ζωής είχαν μια γραμμική πορεία. Ήρθε όμως η ώρα να επανεξεταστεί και αυτό το πλέγμα βεβαιοτήτων.
Οι κατακλυσμιαίες αλλαγές που συντελέστηκαν, η ιδεολογική σύγχυση και η συνεπακόλουθη αναζήτηση μιας νέας ταυτότητας της αριστεράς, ώθησαν μερικούς «ιεροκήρυκες» της νεοφιλελεύθερης μοναδικής σκέψης, όπως τον Φουκιγιάμα, να προκρίνουν το «τέλος της ιστορίας», αφού η επικράτηση της φιλελεύθερης δημοκρατίας αποτελεί το «ακροτελεύτιο σημείο της ιδεολογικής εξέλιξης της ανθρωπότητας» και την τελική μορφή της ανθρώπινης διακυβέρνησης. Ο Αμερικανός μελλοντολόγος Τζον Νέιμσμιτ προφητικά υπογράμμισε πως βρισκόμαστε στην εποχή της «παρένθεσης». Στην περίοδο του χρόνου δηλαδή εκείνη που το παρελθόν δεν έχει εντελώς ξεμείνει πίσω αλλά και που το μέλλον δεν έχει απόλυτα κατακτηθεί.
Ο Μαρξισμός-Λενινισμός ως σύστημα οικονομικής και κοινωνικής διαχείρισης απέτυχε αλλά ο καπιταλισμός με τη νέα αμερικανόπνευστη παγκοσμιοποιημένη εκδοχή του, παρά τη νίκη του, αποδεικνύει καθημερινά πως δεν αποτελεί πανάκεια. Αναδεικνύονται καθημερινά και συστηματικά οι σκοτεινές πλευρές του, αφού προκαλεί περισσότερη φτώχεια και μεγαλύτερες ανισότητες. Σήμερα οι νεοφιλελεύθεροι μύστες φαίνεται να έλκονται και να γοητεύονται από τις αρχές του Νίτσε που ήλπιζε ότι η αρχή της ισότητας θα εξαφανιζόταν μια μέρα και τη θέση της θα έπαιρνε μια νέα ηθική που θα νομιμοποιούσε την κυριαρχία των ισχυρών επί των αδυνάτων.
Η νέα αστική τάξη μέσα στη μέθη της παντοδυναμίας της εγκαταλείπει και παραβιάζει δημοκρατικές και κοινωνικές αξίες που συνόδευσαν την ιστορική της διαμόρφωση. Μπορεί η ιδεολογία της αγοράς, ο φετιχισμός του χρήματος, η ατομιστική αποθέωση να αποτελούν τα νέα παγκόσμια σύμβολα κυριαρχίας και εξέλιξης για τους νεοφιλελεύθερους. Η πραγματικότητα όμως δεν είναι τόσο απλή και μονοδιάστατη αλλά πολύ πιο σύνθετη και αντινομική. Δεν θα πρέπει να λησμονείται αυτό που επιβεβαιώθηκε μέσα από την ιστορική εξέλιξη και που τόσο εύστοχα έγραψε ο Ρουσό στο Κοινωνικό του Συμβόλαιο: ο πιο ισχυρός ποτέ δεν είναι αρκετά ισχυρός ώστε να είναι ο κυρίαρχος αν δεν μετατρέψει τη δύναμή του σε δίκαιο και την υπακοή σε χρέος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου