ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΝΙΑ

Μακεδονία. Λίγες οι νηφάλιες φωνές, ελάχιστες τολμούν να πουν τα πράγματα με το όνομά τους. Οι στεντόρειες κραυγές κενές περιεχομένου πετάγονται εδώ κι εκεί κι όποιον πάρει ο χάρος. Στο νου ευθύς έρχεται και πάλι το εκπαιδευτικό μας σύστημα, το μάθημα της Ιστορίας δείχνει και πάλι την απουσία ή ανεπάρκειά του. Αν οι μαθητές γνώριζαν δυο-τρία βασικά πράγματα για την ουσία του όρου «Μακεδονία», σήμερα θα είχαμε λύσει πολλά προβλήματα, κυρίως εθνικο-υπαρξιακής φύσης, που συνεχώς ταλανίζουν τη χώρα, μη αφήνοντάς την να προχωρήσει ένα βήμα μπρος, μια χώρα με τόσες δυνατότητες που συνεχώς μένουν ανεκμετάλλευτες λόγω της γενικής «εθνικής» παράνοιας που σταματημό, από την εποχή ακόμη της ίδρυσης του Ελληνικού κράτους, δεν έχει.

Το θέμα του Μακεδονικού δεν είναι μόνο των ημερών, πάει πίσω πολλά, πάρα πολλά χρόνια. Δεν είμαι εκπαιδευτικός, οι απόψεις μου για ένα ιδανικό εκπαιδευτικό σύστημα χαρακτηρίζονται από ανεπάρκεια. Δεν έχω σχέση με το αντικείμενο. Ούτε ιστορικός και ειδήμων περί Μακεδονίας είμαι. Κάποιες σκέψεις καταθέτω και μαζί με αυτές και τις αδυναμίες που συνοδεύουν πάντα έναν ερασιτέχνη. Γι αυτό ζητώ ελαστικότητα στη κρίση σας.

Φαντάζομαι όμως ότι η ιστορία πρέπει να διδάσκεται έχοντας στο νου πάντα τη γεωπολιτική θέση της χώρας και βάση αυτή της θέσης προσαρμόζεις εμπλουτίζοντας τη διδακτέα ύλη έτσι ώστε να πλάσεις υπεύθυνα ενημερωμένα πολιτικά άτομα που μαθαίνουν να σκέπτονται, να ερευνούν. Δεν φτάνει μόνο η διδαχή των επιτευγμάτων του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της σημαντικής ή ασήμαντης, τέλος πάντων προσφοράς του. Δεν μπορείς να αποκρύπτεις την όλη ιστορική εξέλιξη των Βαλκανίων σε όλη τη διάρκεια της σχολικής ζωής των πολιτών σου και μετά να τους ζητάς να ηρεμήσουν, να είναι ψύχραιμοι όταν σαν πολιτική ηγεσία διαπραγματεύεσαι ζητήματα σημαντικά, και ίσως εθνικής σημασίας. Δηλαδή τι, οι «γνώσεις» αυτές και τα δεδομένα που δημιουργούν, διδάσκονται μόνο στο διπλωματικό σώμα; Οι αλαλαγμοί του πρόσφατου παρελθόντος, αλλά και του απώτερου από και προς πάσα κατεύθυνση για βιβλία ιστορίας, έχει βάλει κάποιον από τους κυβερνώντες σε σκέψεις για το μέλλον; Αμφιβάλω.

Η Μακεδονία είναι μία: Γεωγραφικά.

Έχουμε σαν κράτος υπογράψει συμβάσεις. Με τις υπογραφές αυτές αναγνωρίσαμε τα εξής (μετά αιματηρών πολέμων): Η Μακεδονία είναι γεωγραφικά μία, αλλά χωρισμένη στα τρία, με 1) μεγαλύτερο το ελληνικό τμήμα, 2) της σημερινής ΠΓΔΜ και το 3) μικρότερο το βουλγαρικό. Έγιναν οι ανταλλαγές πληθυσμών και όλα τακτοποιήθηκαν, πόνεσε πολύς κόσμος πολλών εθνοτήτων, αλλά έτσι είναι η… «Μακεδονική σαλάτα», το ίδιο σενάριο έγινε παντού μετά τους μεγάλους πολέμους, πηγαίνετε στο βορειοανατολικό άκρο της Ιταλίας, εκεί επίσης θα δείτε οικογένειες κομμένες σε τρία μέρη που τους χώρισαν τα σύνορα. Δεν μπορείς λοιπόν να αρνηθείς τη πραγματικότητα. Σε κάθε τόπο όπου ο καθένας γεννιέται, παίρνει και το όνομα του τόπου του, μετά από εκατοντάδες χρόνια, ακόμη περισσότερο. Αυτοί λοιπόν που γεννήθηκαν στη ΠΓΔΜ, δηλαδή στη μακεδονική γη, έστω αυτή που τους αναλογεί, είναι Μακεδόνες, εθνοτικά μπορεί να είναι Σλάβοι μεν, αλλά Μακεδόνες δε. Πως θα το κάνουμε. Δεν είναι υποχρεωτικό να είσαι… απόγονος τους Μεγάλου Αλεξάνδρου για να είσαι (με την σημερινή, σύγχρονη έννοια) Μακεδόνας. Στη Βουλγαρία οι άνθρωποι, οι γενεές που γεννήθηκαν στο μακεδονικό της τμήμα, είναι Μακεδόνες, όπως Μακεδόνες είναι και οι Έλληνες που ζουν στο ελληνικό διαμέρισμα της Μακεδονίας, κι ας είναι η μακρινή τους καταγωγή π.χ. από τον Πόντο, τη Μικρά Ασία, τη Μάνη ή τα Δωδεκάνησα.

Σήμερα υπάρχει μία πραγματικότητα, υπάρχουν με σαφήνεια διαχωρισμένα τα κράτη-έθνη που έχουν σύνορα, τα σύνορα αυτά δεν ήρθαν ουρανοκατέβατα, κάποιοι κάπου υπέγραψαν συνθήκες που κατετέθησαν στα Ηνωμένα Έθνη υπεύθυνα, έτσι δεν είναι; Πως αλλιώς• Με συναίνεση του Ελληνικού κράτους (δηλ. δική μας συναίνεση) η Μία μόνο από τις τρεις προαναφερόμενες Μακεδονίες διάλεξε το όνομα Μακεδονία σαν ομόσπονδο κράτος, λογικό, αφού για την ελληνική Μακεδονία δεν υπήρχε θέμα, είναι τμήμα της Ελλάδας. Το ίδιο και με το Βουλγαρικό τμήμα. Έπειτα το ομόσπονδο αυτό κράτος, ανεξαρτητοποιήθηκε μετά τη διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας και διεκδικεί τη κρατική του επίσημη υπόσταση. Πως θα πρέπει λοιπόν να λέγετε αυτό το κράτος, αφού σε όλη τη διάρκεια της ζωής του λεγόταν Μακεδονία. Είναι πάντως ντροπή μερικοί από εμάς να αναφερόμαστε σε αυτό λέγοντάς το «κρατίδιο», ποιοι, εμείς οι θεόρατοι… νάνοι της Ευρώπης.

Ο κ. Ριχάρδος Σωμερίτης στο «Βήμα» γράφει τα εξής: «Συμβαίνει ότι με τη δική μας συναίνεση από το 1945 (υπάρχει ντοκουμέντο στον ΟΗΕ) η μία από τις τρεις Μακεδονίες έχει διαλέξει τον όρο Μακεδονία ως όνομα για το ομόσπονδο και μετά ανεξάρτητο κράτος που ιδρύθηκε εκεί. Στην ελληνική Μακεδονία δεν τέθηκε ζήτημα ονόματος γιατί είναι τμήμα της Ελλάδας. Το σωστό θα ήταν το όνομα του μακεδονικού κράτους (και όχι περιφρονητικά «κρατίδιου») να περιλαμβάνει έναν όρο που να το ξεχωρίζει από τις άλλες δύο Μακεδονίες. Εμείς είπαμε με πείσμα «ποτέ». Απορρίψαμε κάθε σχετική πρόταση. Τώρα διεθνώς, ως κράτος, η Μακεδονία είναι μία. Η άλλη. Γυρέψαμε την ήττα. Την πετύχαμε. Και φωνασκούν ακόμη όσοι «υπερπατριώτες» έκαναν το παν για να ηττηθούμε. Κανονικά θα έπρεπε να λογοδοτήσουν.»

Μας πονά, αλλά

Συγκρίνοντας τώρα την υπό διαπραγμάτευση πρόταση Νίμιτς με την προηγούμενη προ 16ετίας «πακέτο Πινέιρο». Βλέπουμε ότι είχε τότε προταθεί από τον μεσολαβητή «Νόβα Μακεντόνια»- και είχε γίνει δεκτό κατ΄ αρχήν- «με δάκρυα στα μάτια», όπως έλεγε ο κ Πινέιρο- από την τότε ηγεσία των Σκοπίων, αλλά όχι από την Ελλάδα! Τότε το «Νόβα Μακεντόνια» προοριζόταν να είναι το μοναδικό όνομα της χώρας αυτής, προς χρήση τόσο στο εσωτερικό της όσο και στις διεθνείς της σχέσεις. Έτσι ώστε να μην είναι υποχρεωμένη στο διηνεκές η Ελλάδα να δίνει αστείες μάχες σε διεθνής οργανισμούς.

Σήμερα βλέπουμε ότι ο χρόνος που μεσολάβησε από τότε και που κατά ειρωνικό τρόπο η Ελλάδα είναι ο σημαντικότερος ξένος επενδυτής στα Σκόπια δεν εκμεταλλευτήκαμε διπλωματικά με δική μας πρωτοβουλία τότε που είχαμε τις ευκαιρίες, αλλά βεβαίως όχι την τόλμη.

Τώρα κυνηγάμε μια λύση τύπου «Νόβα Μακεντόνια». Την ίδια λύση που εμείς τότε απορρίψαμε. Είναι διπλωματία αυτή;

Μπορεί να επανέλθω. Ποιος ξέρει. Τους βαρέθηκα.